De Herfsttijloos

Inspiratie halen uit alles wat groeit en bloeit, doe ik graag. De natuur volgen, leerde ik al vroeg. Als kind dacht ik dat die krokus in november een voorbode was van de lente. Dat prachtige lila bloemetje is echter een plantje uit de herfsttijloosfamilie. Een plantje, tijloos/tijdeloos, dat in de herfst al bloeit en het blad pas in het jaar daarop laat zien. Wel een bijzonder plantje, want het staat op de ‘Nederlandse Rode Lijst 2012 Vaatplanten’ (met zeldzaamheidsklasse ZZ= zeldzaam, trendklasse= matig afgenomen). De kleurcombinatie van bloem en meeldraden vind ik prachtig. Reden voor mij om in 2003 deze aquarel te maken.

Het patroon

Jaren later vond ik in een Magic Patchwork een patroon: ‘Herfsttijloos’. Het patroon, dat moest ik maken! Al sprak het mij niet direct aan door het strakke schematische uiterlijk. Door mijn ‘persoonlijk tintje’ toe te voegen heb ik het toch tot mijn eigen quilt gemaakt. Het patroon ‘Herfsttijloos’ is gemaakt door Jocelyne Neveur-Deschâtres voor La Boutique du Patchwork. Het is geïnspireerd op een quilt van Betty Moreland, ‘Expanding Tulips’; verschenen in Quilter’s News Letter Magazine (dec 2001). Zoals het bij het quilten gaat, de een inspireert de ander. Ik hoop nu weer anderen met dit patroon te inspireren door mijn ‘persoonlijk tintje’ te delen.

Aan het werk

Graag begin ik met tekenen van het blok om het dan uit gekleurd papier te maken. Door het tekenen, knippen en plakken, creëer ik denktijd voor mijn ideeën. Ja, dat kan ook op de computer, er zijn allerlei programma’s voor kleur en ontwerpen. Zie mij maar als een ‘slow-cooker’. Ik heb tijd nodig, wil het voor me zien en doen. Eén blok bestaat uit driehoeken en vierkantjes. Door deze net iets anders te leggen, ontstaan randen en hoeken. Ook het effect van kleuren wisselen is leuk. Door het spiegeltje zie ik het effect van de herhaling. Uiteindelijk besluit ik het originele patroon te volgen en het spelen met kleuren uit te werken.

Drie kleuren groen, drie kleuren lila en een witte achtergrond heb ik nodig. De groentinten en de achtergrond koop ik. De bloemtinten heb ik in huis. Het zijn zelf geverfde Ebru-lappen. In roze-lila tinten. Ik vind het jammer om in deze prachtige Ebru-patronen te knippen. Daarom laat ik de naden in het bloemdeel vervallen. Zo blijft het Ebru-patroon heel.

Wat is Ebru

Ebru is een bijzondere eeuwenoude Turkse papierkunsttechniek. Ebru is de kunst van het ‘Marmeren’. Marmeren is in het Turks ebru, dat wolk of bewolkt betekent. Je spat waterverf vermengd met ossengal op het oppervlak van een bad water waarin kitre (arabisch gom) is opgelost. De druppels verf worden met pennen, kwastjes of een kam tot patronen gevormd. Van oudsher een techniek op papier, maar het kan ook op stof. Een typisch Ebru-patroon is de tulp. Lees hier: “Ebru-kunst beleeft een opleving: ‘Je weet nooit precies hoe je werk eruit komt te zien’ “

Hierin wordt de geschiedenis van Ebru en de overgang van papier naar stof goed beschreven. Kunstenaars en modeontwerpers zoals Jan Taminiau, gebruiken nu ook deze ambachtelijke techniek voor hun stoffen. Van de Ebru-kunstenaar Yusuf Akkaya (zie artikel) heb ik leren werken met Ebru.

De uitwerking

Het originele patroon volg ik. De kleuren laat ik van licht naar donker en van zacht naar fel verlopen. Lichtgroen met lichte ebru lapjes vormen de bloemen van het middenstuk. Daarna volgt een rand met lindegroen en felroze bloemen. De laatste rand wordt groen met lila tinten. Kleurgebruik is heel persoonlijk. Zuurstok is mijn lievelingskleur. En die zit erin!

Tips:

Google: “Ebru kunst” of “Ebru kunstenaars” om een beeld te krijgen van deze techniek.
Er zijn meer mogelijkheden om te marmeren op stof met kant en klare verf.
Kijk: YouTube Zijdar; Marmeren op stoffen! Een inspiratievideo met de modeontwerper Frans Verschuren werkend op Twill 14-zijde. 
Lees: verven op zijden stoffen

Kijk bij winkeltjes in de buurt voor materialen en workshops over dit onderwerp.

Bronnen:

Magic Patchwork nr. 23, pag 36 ev. ‘Herfsttijloos’, Jocelyne Neveur-Deschâtres.
Artikel Volkskrant ; Ebrukunst beleeft een opleving.10-02-2020 Aybala Carlak.

Joke van de Kracht